Kolonoskopi

Kolonoskopi Neden Yapılır?

Kolonoskopi çeşitli nedenlerle yapılır:

1. Kolon Kanseri Taraması: Bu, en önemli kullanım alanlarından biridir. Ortalama risk taşıyan bireyler için genellikle 45 veya 50 yaşından itibaren ve yüksek risk faktörleri (ailede kolon kanseri öyküsü veya belirli genetik durumlar gibi) olanlar için daha erken yaşlarda önerilir. Polipleri (kolonun iç yüzeyindeki küçük büyümeler) kansere dönüşmeden önce tespit etmeye ve çıkarmaya yardımcı olur. Birçok kolon kanseri bu poliplerden geliştiği için, bunların çıkarılması çok önemli ve önleyici bir tedbirdir.
2. Belirtilerin Araştırılması: Kolonoskopi, açıklanamayan semptomların nedenini teşhis etmeye yardımcı olabilir:
   1. Rektal kanama veya dışkıda kan
   2. Bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler (örn. sürekli ishal veya kabızlık)
   3. Karın ağrısı veya kramp
   4. Açıklanamayan kilo kaybı
   5. Anemi
3. Hastalıkların Teşhisi ve Takibi: Çeşitli bağırsak hastalıklarını teşhis ve takip etmek için kullanılır:
   1. İltihaplı bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi)
   2. Divertiküloz (kolon duvarında oluşabilen küçük kesecikler)
   3. Ülserler
   4. Daralmış alanlar (darlıklar)
4. Terapötik Amaçlar: Kolonoskopik inceleme sırasında tedaviler de yapabilir:
   1. Polipleri çıkarma (polipektomi)
   2. Anormal alanlardan doku örnekleri alma (biyopsi)
   3. Kanamayı durdurma
   4. Yabancı cisimleri çıkarma
   5. Daralmış alanları açmak için stent yerleştirme

Kolonoskopi Nasıl Yapılır?

İşlem genellikle 30-60 dakika sürer ve birkaç adımdan oluşur:

1. Bağırsak Temizliği (Hazırlık): Bu en önemli kısımdır ve genellikle işlemden bir veya iki gün önce başlar. Kolonunuzu tamamen boşaltmak için özel bir diyet (genellikle sadece berrak sıvılar) uygulamanız ve güçlü müshiller almanız gerekecektir. Doktorun iç yüzeyi net bir şekilde görebilmesi için bağırsakların tamamen temiz olması şarttır.
2. Sedasyon/Anestezi: İşlemden önce, genellikle bir intravenöz (IV) yani damar yoluyla sedasyon alırsınız. Bu sizi rahatlatır ve sağladığı uyku ile işlemi hissetmemenizi sağlar.
3. İşlem: Yan yatacaksınız ve doktorunuz kayganlaştırılmış kolonoskopu anüsünüze nazikçe yerleştirecektir. Kapsül yavaşça rektumdan ve tüm kalın bağırsağa ilerletilir. Daha iyi bir görüş sağlamak için kolona hafifçe hava veya karbondioksit pompalanabilir. Kameranın ucundaki kamera, doktorun iç yüzeyi titizlikle incelemesine olanak tanıyan gerçek zamanlı video görüntülerini bir monitöre iletir.
4. Muayene Sırasında: Polip veya şüpheli dokular bulunursa, doktor bunları çıkarabilir veya küçük aletler kullanarak biyopsi alabilir. Bunu genellikle hissetmezsiniz.
5. İyileşme: İşlemden sonra, sedasyonun etkileri geçene kadar, genellikle yaklaşık bir saat boyunca odanızda gözlem altında tutulacaksınız. İşlem sırasında verilen hava nedeniyle biraz şişkinlik veya hafif kramp yaşayabilirsiniz. Sedasyon nedeniyle, size eve kadar eşlik edecek birine ihtiyacınız olacaktır.

Faydaları ve Riskleri

Faydaları:

• Kapsamlı Muayene: Kalın bağırsağın tamamının kapsamlı olarak incelemesine olanak tanır.
• Erken Teşhis ve Önleme: Tedavi sonuçlarını önemli ölçüde iyileştiren kanser öncüsü poliplerin ve erken evre kolorektal kanserin tespiti için çok önemlidir.
• Biyopsi ve Tedavi Yetenekleri: Doğrudan doku örneklemesi ve belirli sorunların ayrı ameliyatlara gerek kalmadan anında tedavisi sağlar.

Riskleri:

Genellikle güvenli olsa da, kolonoskopi ile ilişkili küçük riskler vardır:

• Perforasyon: Kolon duvarında bir yırtılma (nadirdir).
• Kanama: Özellikle polip çıkarıldıktan veya biyopsi yapıldıktan sonra (genellikle hafif ve kendiliğinden durur).
• Sedasyona Reaksiyon: Mide bulantısı, solunum sorunları veya diğer olumsuz reaksiyonlar.
• Enfeksiyon: Steril teknikler nedeniyle son derece nadirdir.